فیلترها/جستجو در نتایج    

فیلترها

سال

بانک‌ها




گروه تخصصی











متن کامل


اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1399
  • دوره: 

    12
  • شماره: 

    1
  • صفحات: 

    72-85
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    820
  • دانلود: 

    304
چکیده: 

اثرات هیدرولوژیکی تغییر اقلیم چالش بزرگی برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب است. تعیین اثرات تغییر اقلیم بر فرایندهای هیدرولوژیکی، پیش نیاز تدوین استراتژی های سازگاری با اثرات تغییر اقلیم می باشد که لازمه مواجه با بحران کم آبی در آینده است. هدف این پژوهش، بررسی اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی حوضه رودخانه چهل چای در استان گلستان می باشد. برای شبیه سازی فرایندهای هیدرولوژیکی حوضه از مدل توزیعی و فرایندی J2000 استفاده شد. در این راستا، مدل با استفاده از داده های دبی روزانه ایستگاه خروجی حوضه برای دوره زمانی 2014-2002 واسنجی و اعتبارسنجی شد. به منظور تعیین اثر تغییر اقلیم، از آخرین خروجی-های هفت مدل اقلیمی CanESM2، CCSM4، BBC-CSM1. 1، CESM1-BGC CESM1-CAM5، ICHEC-EC-EART و MPI-M-MPI-ESM-LR برای دو سناریوی انتشار RCP4. 5 و RCP8. 5 برای دوره 2100-2071، استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین افزایش دمای بیشینه حوضه برای مدل های مختلف در سناریوهای RCP4. 5 و RCP8. 5 در دوره 2100-2071 به میزان 2. 6 و 4. 7 درجه و دمای کمینه به میزان 2. 4 و 4. 5 درجه سانتی گراد می باشد. همچنین، میانگین تغییرات مقدار بارندگی برای این سناریوها به میزان 1. 35 درصد افزایش و 0. 6 درصد کاهش می باشد. این تغییرات باعث افزایش تبخیر و تعرق به میزان 9. 6 و 16. 7 درصد و کاهش دبی حوضه به میزان 4. 2 و 3. 2 درصد می شود. نتیجه این تغییرات هیدرولوژیکی به-صورت کاهش جریان حوضه در آوریل تا ژوئن نمایان می شود که برای سناریوی RCP 8. 5 تا اکتبر ادامه دارد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 820

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 304 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1401
  • دوره: 

    2
  • شماره: 

    4
  • صفحات: 

    18-36
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    251
  • دانلود: 

    103
چکیده: 

با توجه به فشار مضاعف بر آبخیزها در سراسر جهان، کارشناسان و پژوهش گران در تلاش هستند تا به شیوه های علمی موثر و پایدار باعث کاهش تخریب و سیر قهقرایی آبخیزها شوند. در همین راستا، در ایران نیز به منظور کاهش نرخ تخریب و بهبود شرایط آبخیزها، اقدامات آبخیزداری متعددی صورت گرفته است. لذا، پژوهش حاضر در حوزه آبخیز چهل چای استان گلستان به بررسی میزان تغییرات خدمات حمایتی (پایداری خاک دانه)، تولیدی (تولید زراعی و باغی، تولید چوب و زی توده)، تنظیمی (مهار فرسایش خاک، مهار رواناب و ترسیب کربن) و فرهنگی (افزایش تعامل و ماندگاری جوامع محلی، افزایش زیبایی منظر و جذب گردشگر در منطقه و ارتقاء دانش و ارزش های آموزشی)، در نتیجه اجرای اقدامات اصلاحی انجام شده است. پس از کمی سازی مقادیر خدمات، اولویت بندی اقدامات با استفاده از روش TOPSIS (تاپسیس) انجام شد تا موثر ترین گزینه مدیریتی به منظور بهبود خدمات آبخیز چهل چای و آبخیزهای مشابه شناسایی و پیشنهاد شود. نتایج نشان داد که تاثیر انواع اقدامات آبخیزداری بر بهبود خدمات آبخیز یکسان نبوده و بیش ترین تاثیر مربوط به خدمات تنظیمی و پس از آن به ترتیب مربوط به خدمات تولیدی، حمایتی و فرهنگی است. اقدامات آبخیزداری بر بهبود خدمات زیرآبخیز تیمار تاثیر معنا داری را در سطح پنج درصد (p<0/05) نشان داد. هم چنین، نتایج مدل تاپسیس در ارزشیابی اثر اقدامات مدیریتی بر خدمات آبخیز نشان داد که از بین اقدامات انجام شده تبدیل اراضی زراعی دیم به فعالیت های باغی (کاشت درختان گردو) بهترین اثربخشی را با توجه به شاخص ها و معیارهای در نظر گرفته شده فراهم کرده است. بنابراین، به منظور مدیریت بهینه منابع آب و خاک و اثربخشی بیش تر اقدامات آبخیزداری بر بهبود خدمات حوزه آبخیز چهل چای، تبدیل اراضی زراعی شیب دار به باغ به همراه کشت گیاهان علوفه ای یا دارویی در فواصل بین درختان پیشنهاد می شود. علاوه بر این، پیشنهاد می شود معیارها، شاخص ها و شیوه های مورد استفاده در این پژوهش برای کمی سازی اثربخشی اقدامات آبخیزداری بر خدمات آبخیز در تدوین شیوه نامه یا دستورالعمل پایش و ارزشیابی اقدامات آبخیزداری مورد استفاده قرار گیرد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 251

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 103 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1390
  • دوره: 

    5
  • شماره: 

    15
  • صفحات: 

    53-62
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    1031
  • دانلود: 

    290
چکیده: 

در این پژوهش خطر زمین لغزش در زیرحوزه های آبخیز چهل چای با مدل آماری دو متغیره تراکم سطحی، وزن دهی شده با AHP به منظور تعیین مناطق خطر زمین لغزش برای مدیریت خطر و خسارت حوزه آبخیز مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا از طریق بازدید میدانی و استفاده از اطلاعات محلی و دستگاه GPS، از زمین لغزش های موجود (تعداد و مساحت) فهرست برداری شده و نقشه پراکنش زمین لغزش به تفکیک زیرحوزه ها تهیه گردید. با مرور منابع قبلی و بررسی شرایط حوزه آبخیز چهل چای 9 عامل اعم از ارتفاع، شیب، جهت شیب، سنگ شناسی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، کاربری اراضی و میزان بارش به عنوان عوامل موثر بر زمین لغزش (متغیر مستقل) انتخاب شده و نقشه خطر نسبی زمین لغزش با 6 کلاس به ازای هر یک از آنها تهیه شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین فراوانی و مساحت زمین لغزش ها در زیرحوزه ها، بین تراکم سطحی در بین 4 زیرحوزه، بین مساحت کلاس های خطر در هر زیرحوزه و نیز مساحت هر کلاس در بین زیرحوزه ها در سطح 1 درصد تفاوت معنی دار ولی تراکم عددی در بین 4 زیرحوزه تفاوت معنی داری ندارد. در 59 درصد از طبقات در زیرحوزه های متفاوت، رابطه معنی داری بین مساحت زمین لغزش و مساحت طبقات عوامل مختلف در سطح 1 درصد وجود نداشت. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که بر اساس درصد کلاس های خطر زیاد و خیلی زیاد، زیرحوزه های قلعه قافه (%51.6)، خروجی (%19.7)، چمانی (1%) و دوزین (0%) به ترتیب در رتبه های 1 تا 4 قرار می گیرند.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 1031

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 290 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    13
  • شماره: 

    2
  • صفحات: 

    417-430
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    73
  • دانلود: 

    19
چکیده: 

هدف از این پژوهش، امکان سنجی پایش متغیرهای بارش، دما و تراز آب رودخانه در حوزه آبخیز چهل­ چای با مشارکت شهروندان است. حوزه آبخیز چهل­ چای جزء حوضه­ های کوهستانی استان گلستان می­ باشد. این حوزه آبخیز به عنوان یکی از پرچالش ­ترین حوزه های آبخیز استان در کانون توجه مسئولان و مدیران استان قرار دارد. بدین منظور، با طراحی و ساخت ادوات ساده و ارزان­ قیمت، متغیرهای مذکور به­ وسیله افراد داوطلب (شش نفر شامل دو دانش آموز، سه شهروند زن و یک شهروند مرد) به مدت پنج ماه اندازه گیری شد. داده ­های ثبت شده، از طریق فرم های کاغذی و تلفن همراه (پیامک، شبکه اجتماعی واتساپ و تلگرام) به ­وسیله شهروندان به اشتراک گذاشته شد. برای ارزیابی و صحت سنجی داده ها، از آزمون های همبستگی، t جفتی و ضریب کاپا بین داده­ های برداشت شده به ­وسیله شهروندان و ایستگاه­ های هواشناسی موجود در منطقه استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین داده ­های ثبت شده به وسیله شهروندان در مقایسه با ایستگاه­ ها تفاوت معنی داری ندارد. شهروند زن با مدرک تحصیلی لیسانس، بیشترین تعداد ثبت داده را داشته، داده های ثبت شده به ­وسیله ایشان همبستگی بالایی با ایستگاه ­های رسمی پایش متغیرهای دما و بارش داشته است و شهروند مرد متصدی اداره منابع طبیعی کمترین تعداد ثبت داده را داشته، پائین ترین همبستگی بین داده­های ثبت شده به­ وسیله ایشان و داده­ های ایستگاه ­های رسمی وجود داشته است. در مجموع، عملکرد خوب شهروندان (به ویژه زنان) در پایش آبخیز امیدوارکننده بوده، می­توان به کمک آنان داده های قابل اعتماد، به موقع و طولانی مدت جمع ­آوری کرد و کمبود داده به ویژه در مناطق کوهستانی دورافتاده را جبران کرد و فرایند تصمیم­ گیری و مدیریت آبخیزها را تسهیل کرد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 73

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 19 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1396
  • دوره: 

    30
  • شماره: 

    116
  • صفحات: 

    73-85
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    278
  • دانلود: 

    149
چکیده: 

باوجود سابق هی طولانی اجرای طر حهای آبخیزداری، کمتر به ارزیابی تأثیرهای این طرح ها در پوشش گیاهی و مخصوصاً تنوع گون هیی، توجه شده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عملیات آبخیزداری )ایجاد سدهای کوتاه( بر تغییرات تنوع گونه یی زیرحوزه ها در منطق هی عنبران اردبیل بود. زیرحوز ههایی که در آ نها سدهای کوتاه آبخیزداری در حدود یک دهه پیش ساخته شده بود، حوز ههای آبخیز آزمایشی و زیرحوز ههایی که در آ نها طرح اجرا نشده بود و از نظر خصوصی تهای محیطی مشابه بودند، حوز ههای شاهد گرفته شد. با استفاده از روش تصادفی نظا ممند، در هر یک از زیرحوز هها 20 قطعه ی یک مترمربعی در امتداد شش چارچوب 150-100 متری در امتداد و کنار هی آب راه ها گذاشته شد. درصد پوشش تاجی و تعداد پایه های هر گونه ثبت، و بر مبنای آ نها، شاخ صهای عددی غنای گون هیی، یکنواختی و تنوع گونه یی محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین شاخص های عددی غنای گونه یی مارگالف، یکنواختی سیمپسون و تنوع گونه یی شانون-وینر ) 74 / 1، 65 / 0 و 41 / 1( در حوزه های آبخیز آزمایشی از حوزه های آبخیز شاهد ) 68 / 1، 63 / 0 و 3 6/ 1( بی شتر بود، اما این تفاوت از دیدگاه آماری معن یدار نبود. باای نحال، براساس منحنی درجه بندی تنوعِ مبتنی بر شاخص رنی، اند از ههای کلی تنوع در حوز ههای آزمایشی از حوز ههای شاهد بیشتر بود. مقدار معنی داری آماری میانگین شاخص های عددی غنای گونه یی مارگالف، یکنواختی سیمپسون و تنوع گونه یی شانون-وینر در حوزه های آبخیز جهت شمالی )ب هترتیب 85 / 1، 67 / 0 و 47 / 1( در مقایسه با حوزه های آبخیز جهت جنوبی ) 58 / 1، 61 / 0 و 30 / 1( بیش ترین بود. برهمین اساس می توان نتیجه گرفت که سدهای کوتاه اصلاحی، تأثیر بسزایی بر بهبود شاخ صهای تنوع گونه یی و تأمین هد فهای زیستی زیرحوز هها داشته است. با توجه به این نتایج اجرای طرح های سد کوتاه در سایر شرایط محیطی مشابه پیشنهاد می شود. شاید زیرحوز ههایی که سدهای کوتاه در آن است، مکا نهای اولویت دار برای حفاظت تنوع گیاهی باشد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 278

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 149 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1402
  • دوره: 

    14
  • شماره: 

    27
  • صفحات: 

    63-74
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    23
  • دانلود: 

    0
چکیده: 

مقدمه و هدف: خاک نقش مهمی در توسعه پایدار دارد. بنابراین حفاظت و کنترل فرسایش خاک، کمک زیادی به رفاه، امنیت و پایداری جامعه می­کند. به منظور حل مشکلات روز افزون کشور در زمینه تخریب منابع طبیعی و فرسایش خاک، آگاهی کشاورزان از فرسایش خاک و شناخت نگرش کشاورزان نسبت به پدیده فرسایش خاک امری ضروری است. چرا که نگرش نوعی تمایل ذهنی و عامل اصلی تغییر در رفتار است به طوریکه تغییر نگرش موجب تغییر رفتار انسان می­شود. بنابراین بررسی نگرش افراد در زمینه­ های مختلف از آن جهت مورد توجه است که به مدیران و مجریان کمک می ­کند تا از شیوه­ های تفکر افراد درباره موضوعات مشخص، مطلع شده و در صورت نیاز برنامه­ هایی را برای تغییر نگرش افراد طراحی کنند. به همین منظور هدف اصلی این پژوهش درک نگرش کشاورزان حوزه آبخیز چهل ­چای استان گلستان نسبت به فرسایش خاک است. همچنین روش­ های آموزشی مناسب، میزان اثرگذاری برخی از عوامل انسانی در بروز فرسایش خاک و دلایل اجرایی نشدن اقدامات حفاظتی در سطح مزارع کشاورزی از دیدگاه کشاورزان نظرسنجی شده و معرفی می­ گردد. مواد و روش­ ها: در این پژوهش به­ منظور درک نگرش کشاورزان نسبت به فرسایش خاک، مدل مفهومی با هفت مؤلفه آشنایی و درک مفهوم فرسایش خاک، تأثیر عوامل طبیعی بر فرسایش خاک، تأثیر عوامل انسانی بر فرسایش خاک، مسئولیت ایجاد فرسایش خاک، پیامدهای فرسایش خاک، نحوه رفتار با فرسایش خاک و کنترل و پیشگیری فرسایش خاک طراحی شد و به تبعییت از این مدل، 45 گویه به صورتی طراحی شدند که تمامی بخش­ های این مدل را پوشش دهند. در ادامه تعداد 200 پرسشنامه در 4 روستای حوزه آبخیز چهل چای تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل آماری پرسشنامه­ ها با استفاده از نرم­ افزار SPSS انجام شد. یافته ­ها: در این تحقیق ضریب آلفای کرونباخ 0/804 تخمین زده شد. نتایج این تحقیق نشان داد حدود 31 درصد کشاورزان در زمینه فرسایش خاک آگاهی بیشتر از حد متوسط، 22 درصد آگاهی متوسط و 37 درصد آگاهی کمتر از حد متوسط دارند. همچنین نتایج ارزیابی امتیازات هفت مؤلفه مدل مفهومی نگرش کشاورزان در خصوص فرسایش خاک نشان داد کشاورزان در رابطه با سه مؤلفه آشنایی کلی با مفهوم فرسایش، عواقب و پیامدهای فرسایش و نحوه رفتار با فرسایش خاک به ترتیب با میانگین امتیاز 2/4، 2/3 و 2/2 کمترین میزان آگاهی را داشتند. نتیجه­ گیری: باتوجه به آمار ارائه شده از آگاهی کشاورزان منطقه، به­ طورکلی غالب کشاورزان (حدود 68 درصد) دارای اطلاعات متوسط و پایین­ تر نسبت به پدیده فرسایش خاک اند از این رو می­توان نتیجه گرفت که آگاهی کم و نگرش نامناسب کشاورزان در مورد فرسایش خاک موجب می­ شود تا در این خصوص توجه کافی صورت نگیرد و لذا به منظور بهبود فرسایش خاک منطقه هیچ گونه عملیات جدی صورت نگیرد. بنابراین باتوجه به معنی­ دار شدن رابطه سطح تحصیلات و میزان دریافت آموزش و ترویج در خصوص فرسایش خاک پیشنهاد می­ شود تا با ارتقای ارائه خدمات آموزشی و ترویجی، زمینه بهبود نگرش کشاورزان منطقه فراهم شود. علاوه بر این با افزایش آگاهی کشاورزان، گامی موثر در جهت بهبود نرخ فرسایش خاک آبخیزهای بالادست برداشته خواهد شد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 23

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1392
  • دوره: 

    26
  • شماره: 

    1 (پیاپی 98)
  • صفحات: 

    74-84
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    970
  • دانلود: 

    290
چکیده: 

در این تحقیق کارآیی سه مدل آماری، دومتغیره تراکم سطحی وزنی AHP (مدل نیمه کمی)، رگرسیون چندمتغیره گام به گام و رگرسیون چندمتغیره لجستیک (مدل های کمی) در حوضه آبخیز چهل چای استان گلستان مورد مقایسه قرار گرفت تا پس از تهیه نقشه خطرات زمین لغزش و انتخاب مدل برتر، نقشه خسارت آن نیز تهیه گردد. نقشه پراکنش زمین لغزش های منطقه با تفسیر استریوسکپی عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی تهیه گردید. سپس نه عامل کلیدی و موثر شامل ارتفاع، شیب، جهت، سنگ شناسی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، کاربری اراضی و میزان بارش انتخاب گردید. پتانسیل خطر زمین لغزش با استفاده از سه مدل تهیه گردید. تفاوت بین کلاس های خطر مدل ها با آزمون کای اسکوئر، میزان توافق نقشه های خطر با شاخص کاپا و ارزیابی صحت مدل ها با شاخص جمع کیفیت (QS) مقایسه گردید. نقشه خسارت با ترکیب نقشه های شدت خطر، فراوانی عناصر و درجه آسیب پذیری عناصر بر اساس معادله ریسک تهیه شد. نتایج نشان داد که در همه مدل ها تفاوت فراوانی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بوده و تفکیک بالایی بین کلاس های خطر وجود دارد. و همچنین شاخص کاپا بین صفر تا 0.2 متغیر بوده که نماینده تطابق ناچیز بین آنها است. مدل آماری دومتغیره وزنی AHP با QS برابر با 3.622 به عنوان مدل برتر برای حوضه انتخاب گردید. 7.75 درصد از سطح حوضه مورد تحقیق در کلاس خسارت زیاد و 5.37 درصد در کلاس خسارت خیلی زیاد قرار دارد.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 970

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 290 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

چمنی رضا | آذری محمود

نشریه: 

آب و خاک

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1400
  • دوره: 

    35
  • شماره: 

    2
  • صفحات: 

    179-188
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    126
  • دانلود: 

    45
چکیده: 

رشد سریع جمعیت و نیازهای فزاینده بشر به منابع مختلف سبب استفاده بیش از حد از اراضی، تغییر کاربری ها و تبدیل آن ها به اراضی کم بازده، باعث تغییر در وضعیت هیدرولوژی حوضه های آبخیز شده است. در دهه های اخیر استفاده از اراضی بر حسب قابلیت یکی از ره یافت های مناسب جهت تعدیل و بهبود عملکرد هیدرولوژیکی آبخیزها شناخته شده است اما اثرات هیدرلوژیکی این تغییرات در حوضه های مختلف با تنوع کاربری و شرایط هنوز به درستی شناخته نشده است. از این رو این پژوهش به دنبال بررسی اثر اصلاح کاربری اراضی بر وضعیت هیدرولوژی حوضه آبخیز چهل چای در استان گلستان می باشد. به این منظور از مدل هیدرولوژی J2000 برای شبیه سازی هیدرولوژی حوضه استفاده شد. در این راستا مدل با استفاده از داده های هیدرومتری ایستگاه خروجی حوضه برای دوره 2002 تا 2014 واسنجی و اعتبار سنجی شد. در مرحله بعد با داده های اقلیمی دوره زمانی 2014-1992 اثر اصلاح کاربری حوضه در اجزاء هیدرولوژی حوضه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد استفاده از اراضی متناسب با قابلیتشان باعث کاهش رواناب سطحی به میزان 99/12٪, ، رواناب زیر سطحی به میزان 25/5٪,و افزایش 75/1 درصدی نفوذ آب در خاک گردیده است. با کاهش رواناب سطحی و افزایش آب های زیرزمینی، میزان تخلیه حوضه در خروجی 22/4٪,کاهش یافته است.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 126

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 45 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
نویسندگان: 

نیکجوی مرضیه

اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1402
  • دوره: 

    3
  • شماره: 

    4 پیاپی(10)
  • صفحات: 

    33-47
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    87
  • دانلود: 

    25
چکیده: 

حوزه های آبخیز نقش بسیار مهمی در حفظ محیط زیست و توسعه پایدار بازی می کنند. طی سالیان اخیر با رشد سریع جمعیت، تغییر اقلیم، بحران های اقتصادی نامتعارف، کمبود منابع آب وخاک و افزایش شدید استفاده از منابع طبیعی، حوزه های آبخیز با چالش های بسیاری مواجه هستند. در دو دهه اخیر پیشرفت های زیادی در زمینه برنامه ریزی، رویکردهای اجرایی-طراحی چارچوب ارزیابی پایداری و سلامت حوزه های آبخیز ارائه شده است. از این نظر، بسیاری از پروژه های مدیریت حوزه های آبخیز به نتایج بسیار خوبی دست یافته اند، اما اغلب بدون پیشنهاد های خروجی برای بهبود حوزه های آبخیز، بسیاری از آن ها به موقعیت های قبلی خود برگشته اند. استفاده از پرسشنامه برای پایش حوزه آبخیز با مدنظر قرار دادن تمام جوانب سلامت و پایداری یک حوزه آبخیز یکی از راه های اجرایی به جای بازدید های میدانی مکرر و هزینه بر است تا زمان مناسب خروج و عنصر گمشده مشخص شده و در جهت رفع آن برنامه ریزی شود. این مطالعه با هدف ارزیابی عملکرد و استراتژی های خروج در مدیریت حوزه ی آبخیز چهل چای با استفاده از روش طراحی پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه 50 نفر بوده و بر اساس جدول کرجسی-مورگان نظرات 44 نفر از آن ها، به عنوان نمونه ملاک عمل قرار گرفت. به منظور تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب پایایی آلفای کرونباخ استفاده و مقدار آن 88% محاسبه شد. شاخص های مطالعه شده شامل 6 شاخص اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیک، تعهد جوامع همچنین تعهد رهبران برای 2 روستای شاخص واقع در داخل این حوزه آبخیز یعنی دوزین و قلعه قافه بوده است که مقادیر آن ها به ترتیب 5/3، 75/2، 5/4، 5/4، 12/4 و 75/4 محاسبه شد. نتایج کل نشان داد که حوزه ی چهل چای دارای سطح پایداری 4 است که بر طبق ماتریس پایداری در وضعیت بهینه قرار دارد. برای ارتقا وضعیت حوزه به سطوح بالاتر پایداری، نیاز است بر روی شاخص های ضعیف ازجمله شاخص اقتصادی و اجتماعی تمرکز شود.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 87

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 25 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
اطلاعات دوره: 
  • سال: 

    1401
  • دوره: 

    14
  • شماره: 

    3
  • صفحات: 

    412-423
تعامل: 
  • استنادات: 

    0
  • بازدید: 

    63
  • دانلود: 

    16
چکیده: 

بارش یکی از مهمترین ورودی ­ها در مدل­ سازی رواناب است. وجود داده ­های بارش با دقت زمانی و مکانی مناسب، برای حوزه­ های آبخیز با ایستگاه های باران­سنجی اندک و پراکنده، بسیار مهم و ضروری است. در حال حاضر ماهواره­ های اقلیمی از منابع مهم در برآورد بارش هستند. در این پژوهش، ابتدا کارایی داده­ های بارش ماهواره TRMM در سری زمانی ماهانه حوزه آبخیز چهل چای با استفاده از شاخص­ های آماری R2، RMSE، NSE و Bias از طریق مقایسه با داده های بارش ایستگاه های باران ­سنجی (مشاهده شده) مورد ارزیابی قرار گرفت که مقدار این شاخص های آماری به ترتیب 0.54، 22.70، 0.44 و 14.86- به ­دست آمد. با توجه به مقدار ضریب تبیین (R2)، می توان نتیجه گرفت که ماهواره TRMM توانسته 0.54 بارش مشاهده شده را برآورد کند. در گام بعدی به ­منظور برآورد رواناب ماهانه از سه مدل­ داده مبنا شامل MLP، ANFIS و SVR استفاده شد. دو نوع ترکیب ورودی به مدل های داده مبنا شامل: 1) داده های بارش مشاهده شده در گام ­های زمانی t و 1-t و رواناب در گام زمانی 1-t و 2) داده ­های بارش ماهواره­ای در گام های زمانی t و 1-t و رواناب در گام زمانی 1-t انتخاب شد. برای مقایسه میزان دقت و خطای مدل ها از R2 و RMSE مرحله صحت سنجی استفاده شد که مدل ANFIS با مقدار R2 و RMSE به ترتیب برای ترکیب ورودی نوع اول 0.80 و 0.97 و همچنین، برای ترکیب ورودی نوع دوم  0.78 و 1.02 به ­عنوان مدل منفرد مناسب در منطقه مورد مطالعه برای برآورد رواناب انتخاب شد. از روش میانگین­ گیری وزنی در رویکرد ترکیب داده­ ها به­ منظور مدل­ سازی و ارائه یک مدل­ ترکیبی داده­­ مبنا استفاده شد که این مدل ترکیبی داده مبنا باعث بهبود مقادیر0.81= R2 و 4.85- =Bias برای ترکیب ورودی نوع اول و همچنین، بهبود مقدار 0.79=R2 برای ترکیب ورودی نوع دوم شد و این روش ضعف مدل های منفرد را پوشش داده است.

شاخص‌های تعامل:   مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید 63

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesدانلود 16 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesاستناد 0 مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resourcesمرجع 0
litScript
telegram sharing button
whatsapp sharing button
linkedin sharing button
twitter sharing button
email sharing button
email sharing button
email sharing button
sharethis sharing button